Babasına Yazılmış Ama Aslında Hepimize Hitap Eden Bir Mektup
Edebiyat dünyasında, içsel çalkantılarını bu denli güçlü bir şekilde dile getirebilen yazar sayısı azdır. Franz Kafka, bu nadir isimlerden biridir.
Onun kaleme aldığı Babaya Mektup, sadece bir oğlun babasına yönelik şikayetleri değil, aynı zamanda ebeveyn-çocuk ilişkisindeki temel sorunların derinlemesine bir analizi olarak da okunabilir. Bu yüzden mektup, yalnızca bir bireyin hesaplaşması değil, insanlık tarihindeki ebeveyn tutumlarına yönelik evrensel bir sorgulamadır.
Kafka, katı ve otoriter babası Hermann Kafka’ya yazdığı bu uzun mektupta, kendi ruhsal sıkışmışlığını, çocukluk korkularını ve ebeveynin bireyin kişiliği üzerindeki sarsıcı etkisini anlatır. Babasının buyurgan, korkutucu ve otoriter yapısının onun içinde nasıl bir özgüvensizlik ve değersizlik duygusu yarattığını gözler önüne serer.
Babası ise bu mektubu asla okumamıştır; belki okumak istememiştir, belki de kendi otoritesinin böylesine açık bir sorgulamayla karşılaşmasını kaldıramamıştır.
Ancak burada dikkat çeken bir nokta vardır:
Kafka, bu mektubu yalnızca babasına değil, aynı zamanda kendisiyle aynı sıkışmışlığı hisseden herkese yazmıştır. Otoritenin sorgulanmaz bir gerçek olduğu, çocukların ebeveynlerine karşı hiçbir söz hakkının bulunmadığı bir dönemde Kafka’nın babasına meydan okuması, cesur bir eylemdir. Mektubunda, ebeveynlerin çocukları üzerindeki etkisini öylesine incelikli ve dürüstçe ortaya koyar ki bu satırlar yalnızca bir bireyin değil, pek çok kişinin ortak hislerine tercüman olur.
Kafka’nın mektubu, ebeveynlerin çocukları üzerindeki bilinçsiz baskılarını ve bunların bireyin karakter gelişimine etkisini gözler önüne seren bir itiraf niteliğindedir.
Günümüzde hâlâ pek çok çocuk, ailesinin beklentileri, eleştirileri ve yönlendirmeleri arasında sıkışıp kalmaktadır. Kimi zaman ebeveyn sevgisi adı altında yapılan dayatmalar, bireyin kendini gerçekleştirme sürecini sekteye uğratmaktadır.
Franz Kafka, içinde bulunduğu dönemin ebeveyn anlayışını sorgulamaya cesaret eden nadir yazarlardan biri olarak bizlere büyük bir miras bırakmıştır. Onun yazdığı bu mektup, yalnızca ebeveyn-çocuk ilişkisini değil, aynı zamanda bireyin toplum içindeki varoluş mücadelesini de derinlemesine irdeleyen bir metindir.
Ve belki de en önemli mesajı şudur:
Duygularını ifade etmekten kaçınma, çünkü sesini duymayanlar olsa bile yazmak, her zaman kendini ve başkalarını anlama yolunda bir adımdır.
Prof. Dr. Kürşat Şahin Yıldırımer
